MEZOAMERİKAN MİTOLOJİSİ SÖZLÜĞÜ (H-J)

H

Haab: [Maya] Ay yılının adı.

Hacauitz: [Maya] Dağların tanrısı.

Hacha’kyum: [Maya] Halkın üst tabakası ile ilgili bir tanrı.

Hahana Ku: [Maya] Haberci tanrı.

Halac Uinicil: [Maya/Toltek] Prensler, yöneticiler ve rahip soyundan gelenler için kullanılan bir tanımlama. Doğru adam, gerçek şey anlamına gelir. Rahipler sınıfı Mayalara, Tolteklerden miras kalmıştır.

Hanan Pacha: [İnka] Yüksek dünya anlamına gelmektedir. Cennete verilen isimlerden biridir. Sadece iyilik yapanlar girebilir.

Harakan: [Maya] Fırtına ve güçlü rüzgarların tanrısı.

Hobnil: [Maya] Arıcıları koruyan tanrı.

Huaca: [İnka] Kutsal yerlere verilen isim.

Huallallo Carhuincho: [İnka] Yauyos yerlilerinin yanardağ tanrısı.

Huamantantak: [İnka] Çiftçilere gübre sağlayan iyi huylu bir ruh.

Huaminka: [İnka] Güneş ışıklarına verilen isim.

Huanca: [İnka] Doğayı, nehirleri ve ağaçları koruyan tanrılar. Kaya ya da taş şeklinde tasvir edilirler.Tabiat ruhları.

Huari: [İnka] Guari halkının baş tanrısı.

Huastekler: [Toltek] İlkel Maya soyu.

Huehuecoyotl: [Aztek] Neşe ve mutluluk tanrısı. Hilebaz ve oyuncu bir karaktere sahipti.

Huehueteotl: [Aztek] En eski tanrılardan biridir. Kralların ve savaşçıların yöneticisi, ateşin sahibi olan tanrıdır. Kelime anlamı olarak eski tanrı demektir.

Huichaana: [Maya] İnsanoğlunu yaratan ana tanrıça.

Huihtokihuatl: [Aztek] Tlalok’un ablası, bereket tanrıçası.

Huitzilopochtli: [Aztek] Şehrin koruyucusu, savaş tanrısı. Güneyin yeniden dirilmiş savaşçıları demektir.

Huixtocihuatl: [Aztek] Doğurganlık tanrıçası.

Hunahpu: [Maya] Yaratıcı tanrılardan biridir. Güneş tanrı.

Hunahpu Utiu: [Maya] İnsanlığı yaratan on üç ana tanrıdan biridir.

Hunahpu-Gutch: [Maya] İnsanlığı yaratan on üç ana tanrıdan biridir.

Hun Batz: [Maya] Hun-Hunahpu’nun oğlu olan maymun ikizlerden biridir.

Hun Came: [Maya] Yeraltı tanrısı, ölüler diyarının efendisi.

Hun Choen: [Maya] Hun Batz’ın kardeşi, maymun ikizlerden biridir.

Hunhau: [Maya] Mitnal’in yöneticisi ve şeytani varlıkların lideridir.

Hun-Hunahpu: [Maya] Doğurganlık ve futbol tanrısı.

Hun Nal: [Maya] Beslenme, gıda ve mısır tanrısı.

Hun Pic Tok: [Maya] Savaş tanrılarından biri.

Hunab Ku: [Maya] İtzamna’nın babası olan baş yaratıcı tanrı.

I

Ilamatecuhtli: [Aztek] Ana tanrıça. Adına, insan kurban edilen bir festival düzenlenirdi.

Illapa: [İnka] Fırtına ve iklim tanrısı. Şimşek anlamına gelmektedir.

Inti: [İnka] En büyük güneş tanrısı. İnkaların atası.

Inti Raimi: [İnka] Bir güneş festivali.

Ipalnemohuani: [Aztek] Güneşe verilen isimlerden biri.

Ipan Metzli: [Aztek] Tlalekuhtli’nin yaşadığına inanılan ikinci cennet. Aztekler on üç tane cennetin varlığına inanırlardı.

Itzamna: [Maya] Tanrıların babası, gökyüzünün hakimi.

Itzcouatl: [Aztek] Tufan sonrası, gökyüzünü kaldırmak için yaratılan dört tanrıdan biri. Yıldız, yağmur ve fırtına tanrılarından biridir.

Itzkuintli: [Aztek] Ayın yirminci gününe verilen isim. Aynı zamanda kalp tanrıçası.

Itzlacoliuhque: [Aztek] Karanlık tanrısı.

Itzli: [Aztek] Kurban tanrısı.

Itzmalin: [Aztek]  Tufan sonrası, gökyüzünü kaldırmak için yaratılan dört tanrıdan biri. Yıldız, yağmur ve fırtına tanrılarından biridir.

Itzpapalotl: [Aztek] Tarım, kader ve yıldız tanrıçası.

Itztlacoliuhqui: [Aztek] Sabah yıldızı tanrısı. Venüs tanrısı.

Ix: [Maya] Siyah rengi ve kuzey yönünü temsil eden Bakab’lardan biri.

Ix Chebel Yax: [Maya] Hamile kadınların koruyucusu ay tanrıça. Dokumacılık tanrıçası.

Ix Chel: [Maya] Eski ay tanrıçası. Itzamna’nın karısı.

Ix Chup: [Maya] Ay tanrıçalarından biri. Ix Chel’in daha genç yorumu.

Ixcuinanme: [Toltek] Ay ve yer tanrıçası.

Ixmucane: [Maya] İnsanlığı yaratan on üç ana tanrıdan biri.

Ixpiyacoc: [Maya] İnsanlığı yaratan on üç ana tanrıdan biri.

Ixtlilton: [Aztek] Sağlık ve tedavi tanrısı.

Ix Tub Tun: [Maya] Değerli taşlar tanrıçası.

Ixpiyacoc: [Maya] Yaratıcı tanrı.

Ixtap: [Maya] İntihar edenlerin koruyucusu ay tanrıça.

Ixzaluoh: [Maya] Su tanrıça.

Izpuztekue: [Aztek] Ruhların öteki dünyaya yolculuğu sırasında, onları rahatsız eden kötü huylu bir ruh.

Iztaccihuatl: [Aztek] Ana tanrıça.

İ

İmaymana Viracocha: [İnka] Balçıktan yaratılan ilk insanlardan biridir.

İnkarri: [İnka] İnanışa göre, büyük tufandan sonra dünyaya gelecek, İnka soyundan bir hükümdar.

İqi Balam: [Maya] Yaratılan ilk dört insandan biridir. Ay jaguar anlamına gelmektedir.

İum Cimih: [Maya] Eskiyi yok edip, yeniyi getiren ölüm tanrısı.

J

Jaguar: [Aztek/Toltek] Efsanelerde sıkça adı geçen, karanlık çökünce güneşi yediğine inanılan hayvan. Kartal ve jaguar kahramanlık öykülerinde, karakterin cesaretini övmek için en çok kullanılan ögelerdir.